Rau má là loại rau quen thuộc với nhiều gia đình Việt Nam, không chỉ là thực phẩm bổ dưỡng mà còn là vị thuốc quý trong y học cổ truyền. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể thưởng thức loại rau này.
Rau má (Centella asiatica) còn được biết đến với tên gọi là tích tuyết thảo hoặc lôi công thảo. Rau má được sử dụng như một loại rau xanh nhưng cũng là một vị thuốc trong y học. Y học cổ truyền Việt Nam cũng có nhiều bài thuốc chữa bệnh từ rau má.
Có thể nói, rau má vừa rẻ, vừa tốt cho sức khỏe, vừa có thể dùng để chế biến món ăn, vừa có thể dùng làm nước uống.
Mặc dù tốt là vậy nhưng không phải ai cũng ăn được loại rau này. Dưới đây là những tác dụng của rau má và những người không nên ăn rau má.
Tác dụng của rau má
Giải nhiệt, mát gan, hạ sốt
Trong Đông y, rau má có tính hàn, tác dụng dưỡng âm, giải độc, thanh nhiệt, mát gan,… Uống nước rau má giúp lợi tiểu, tăng cường đào thải các chất độc hại không tốt cho sức khỏe qua đường nước tiểu. Nhờ đó, cơ thể giảm tích tụ độc tố, phòng ngừa nóng trong, mụn nhọt, mẩn ngứa. Nhờ tác dụng thanh nhiệt, làm mát cơ thể mà uống nước rau má cũng giúp hạ nhiệt cơ thể khi bị sốt.
Phòng ngừa và điều trị bệnh tim mạch
Rau má chứa nhiều chất chống oxy hóa như flavonoid và beta-carotene, giúp ngăn chặn sự oxy hóa của cholesterol xấu (LDL) trong máu. Cholesterol LDL oxy hóa sẽ dẫn đến sự hình thành các cặn bám trong động mạch, từ đó tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tim mạch như đau tim và đột quỵ.
Rau má chứa nhiều chất chống viêm tự nhiên, giúp giảm viêm trong động mạch và loại bỏ cặn bã, kết tủa trong động mạch. Điều này giúp cải thiện lưu thông máu và giảm nguy cơ mắc các vấn đề về tim mạch.
Uống nước rau má tốt cho tiêu hóa
Chất xơ trong nước rau má giúp nhuận tràng, giảm táo bón, phòng ngừa bệnh trĩ. Các hoạt chất chống oxy hóa mạnh mẽ, chống viêm trong rau má có tác dụng ngăn ngừa các triệu chứng viêm ở ruột và đại tràng.
Tăng tốc độ phục hồi vết thương ngoài da
Ít ai biết rằng, rau má có thể giúp cho những vết trầy xước ngoài da nhanh lành hơn. Tất cả là nhờ hợp chất triterpenoids dồi dào bên trong rau má, có công dụng đẩy nhanh tốc độ hồi phục vết thương, tăng các chất chống oxy hóa tại vùng da bị thương, tăng cường lưu thông máu đến nơi bị thương để chữa lành nhanh hơn.
Ngoài ra, cũng nhờ chất triterpenoids mà những vùng da bị thương này ít khi để lại sẹo, giúp làn da luôn tươi sáng và mịn màng. Bạn có thể ăn canh rau má, uống nước rau má hoặc giã nhuyễn rồi đắp lên vùng da bị thương. Chúng sẽ làm giảm sưng và làm mát vết thương rất tốt.
Uống nước rau má tốt cho hệ tuần hoàn
Các chất chống oxy hóa trong nước rau má có tác dụng cường hóa thành mạch và mao mạch, tối ưu hoạt động của hệ tuần hoàn. Những người thường xuyên uống nước rau má đủ lượng và đúng cách sẽ có một hệ tuần hoàn khỏe mạnh. Việc lưu thông máu trong cơ thể diễn ra thuận lợi sẽ nâng cao sức khỏe tổng thể.
Trị mụn, giúp đẹp da
Rau má chứa các hợp chất có khả năng chống vi khuẩn và chống viêm tự nhiên, giúp làm giảm vi khuẩn gây mụn, giảm viêm đỏ trên da. Điều này có thể giúp làm dịu da và ngăn chặn sự phát triển của mụn. Chất chống oxy hóa, vitamin trong rau má còn kích thích quá trình tạo tế bào da mới, giúp loại bỏ tế bào chết, làm sạch và giảm tắc nghẽn lỗ chân lông do mụn.
Ngoài ra, rau má chứa nhiều vitamin A, vitamin C cùng các khoáng chất giúp cung cấp dưỡng chất cần thiết cho làn da. Những dưỡng chất này có thể cải thiện độ đàn hồi và sức khỏe tổng thể của da, giúp làn da trở nên mềm mại, mịn màng và rạng rỡ hơn.
Cải thiện các bệnh liên quan đến tĩnh mạch
Trong thành phần của rau má có những chất chống viêm tự nhiên. Nhờ đó, uống nước rau má có thể giúp giảm sưng viêm, lưu thông khí huyết. Đây là cách mà nước rau má giúp chúng ta cải thiện các vấn đề liên quan đến tĩnh mạch.
Cải thiện chất lượng giấc ngủ
Không phải tìm tới những loại thuốc ngủ, việc dùng rau má cũng có thể giúp bạn ngủ ngon và sâu giấc hơn. Cụ thể, rau má chứa triptophan, axit amin cần thiết cho việc sản xuất serotonin – loại hormone quan trọng trong việc điều chỉnh giấc ngủ và tâm trạng. Việc tăng cường sản xuất serotonin sẽ cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm cảm giác mệt mỏi khi thức dậy.
Thêm vào đó, rau má chứa melatonin tự nhiên – hormone quan trọng giúp điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ và thức dậy. Nhờ vậy, ăn rau má có thể giúp cải thiện sự điều chỉnh của cơ thể với chu kỳ tự nhiên của giấc ngủ và thức dậy.
Những ai không nên sử dụng rau má?
Nước rau má nhiều tác dụng vậy nhưng đây không phải thức uống phù hợp với tất cả mọi người. Vậy những ai không nên uống nước rau má?
Nếu đang sử dụng thuốc lợi tiểu, tốt nhất bạn không nên uống nước rau má. Lý do là nước rau má cũng có tác dụng lợi tiểu. Khi uống cùng thuốc lợi tiểu sẽ tăng số lần tiểu tiện và dễ khiến cơ thể bị mất nước.
Trẻ em và người cao tuổi có hệ tiêu hóa không ổn định cũng không nên uống nước rau má. Nước rau má nhiều chất xơ, sẽ làm tăng nguy cơ rối loạn tiêu hóa ở những đối tượng này.
Người có cơ địa thể hàn, chân tay lạnh, hay bị lạnh bụng cũng không nên uống loại nước này vì rau má cũng là loại rau có tính hàn.
Người đang bị tiêu chảy, đại tràng, rối loạn tiêu hóa không nên uống nước rau má. Hàm lượng chất xơ cao trong loại nước này có thể khiến triệu chứng bệnh thêm trầm trọng.
Những người bị tiểu đường thai kỳ, tiền tiểu đường, tiểu đường tuýp 1 và 2 đều không nên uống nước rau má có đường.
Không dùng rau má khi uống thuốc: Khi đang uống thuốc tây thì không nên sử dụng rau má, bởi trong thành phần của rau má có thể tương tác với các thuốc gây buồn ngủ và thuốc chống co giật… làm ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn. Ngoài ra, nước rau má cũng làm giảm tác dụng của insulin và thuốc tiểu đường, thuốc trị bệnh mỡ máu khiến cho bệnh tình của bạn tăng nặng. Những người đang uống thuốc trị các bệnh kể trên hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng rau má.
Bà bầu uống nước ép rau má được không? Trong 3 tháng đầu mang thai phụ nữ không nên uống thức uống này để tránh nguy cơ ngộ độc, rối loạn tiêu hóa, sảy thai.
Một số đối tượng như đang mắc các bệnh về gan, dùng thuốc trầm cảm, thuốc an thần cũng không nên sử dụng nước rau má.
Tóm lại: Rau má tuy là thực phẩm lành tính nhưng cũng có dược tính cao. Theo nhiều khuyến cáo rau má mặc dù an toàn nhưng không nên sử dụng quá 6 tuần mà không có chỉ định của bác sĩ. Ngoài ra, những người mắc bệnh gan hoặc có tiền sử các bệnh tổn thương da, ung thư không nên dùng. Lượng dùng cho một ngày của một người bình thường được các nhà khoa học khuyên dùng là 1 cốc nước rau má, tương đương 40g rau.