Một số thực phẩm phổ biến trong bữa ăn của nhiều gia đình người Việt, gần gũi với thiên nhiên nhưng lại chứa xyanua.
Theo PGS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ thực phẩm, trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, xyanua có thể tồn tại trong nhiều loại thực phẩm tự nhiên như hạt của một số loại trái cây (mận, đào, mơ, táo).
Đặc biệt, trong số các loại thực vật dễ gây ngộ độc xyanua nhất có sắn và măng tươi – loại thực phẩm phổ biến trong bữa ăn của nhiều gia đình người Việt.
Chất độc này có đặc tính tan trong nước và bay hơi ở nhiệt độ cao, nên với măng tươi tốt nhất các gia đình nên ngâm nhiều giờ trong nước trước khi chế biến tiếp, chất xyanua sẽ giảm dần khi tiếp xúc với nước.
Bạn nên luộc măng thật kỹ, thay nước nhiều lần để loại bỏ độc tố. Măng muối chua để chín, có mùi chua đặc trưng, ngả sang màu vàng mới sử dụng, tuyệt đối không ăn măng sống.
Sắn tươi cũng chứa chất độc xyanua trong cả vỏ và thịt. Khi luộc, nhất là luộc với số lượng lớn thì chất này sẽ đóng váng trên bề mặt nước. Người ăn phải chất này với hàm lượng cao sẽ bị ngộ độc, dân gian hay gọi là “say” sắn. Thực tế nhiều người ăn sắn bị chết vì chất xyanua có trong sắn.
Theo chuyên gia, cách tốt nhất để loại bỏ chất xyanua trong sắn là lột vỏ, cắt đầu, đuôi, sau đó ngâm trong nước lạnh nhiều giờ trước khi luộc. Ngoài ra, trong lúc luộc, nên mở nắp nồi để chất xyanua bay đi, lượng độc chất sẽ giảm đáng kể.
Xyanua là hóa chất cực độc, thậm chí được liệt vào danh sách những chất độc nhất trong các chất độc. Chúng được hấp thu nhanh vào cơ thể, ức chế rất nhanh, mạnh với hô hấp tế bào, hệ thần kinh gây nhiễm độc cấp tính, một liều rất nhỏ cũng có thể gây tử vong.
Nhiễm độc xyanua khiến cơ thể không trao đổi oxy được, gây “nghẹt thở trên cạn”. Bệnh nhân tử vong nhanh thường do suy hô hấp, co giật. Liều gây ngộ độc của xyanua phụ thuộc vào dạng (muối hay khí), thời gian tiếp xúc và đường tiếp xúc.
Những dấu hiệu để nhận biết khi trúng độc xyanua đó là cảm thấy đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, thở nhanh, nhịp tim tăng cao, cảm thấy bồn chồn và kiệt sức. Nếu người trúng độc xyanua trong vòng 2 giờ không được chữa trị kịp thời, sẽ gây nguy cơ tử vong rất cao.
Khi phát hiện ra người có dấu hiệu trên, chúng ta cần nhanh chóng đưa người nhiễm độc xyanua đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu kịp thời, bất kỳ sự chậm trễ nào cũng có thể dẫn đến tử vong.